Tegen angst en depressie is het “tijd om aan te nemen dat cultuur een instrument van volksgezondheid kan worden”

Frankrijk maakt een stille crisis door. Angst- en depressiestoornissen treffen nu jaarlijks één op de vijf Fransen, een van de hoogste percentages in Europa. De openbare psychiatrie kampt met een tekort aan zorg en de wachtrijen voor medisch-psychiatrische centra en spreekkamers worden steeds langer. In deze context biedt geestelijke gezondheid, een belangrijke nationale kwestie voor 2025-2026, een absoluut unieke kans om concrete en nuttige maatregelen te bedenken.

Sinds het begin der tijden heeft de mensheid het gevoel dat kunst geneest. In het oude Griekenland combineerde het heiligdom van Asclepius baden, gezangen, heilige slaap en architectonische ruimtes die bevorderlijk waren voor catharsis. Orpheus betoverde de onderwereld met zijn gezang en kalmeerde Cerberus. Apollo was zowel god van de kunsten als van de geneeskunde. De muzen inspireren niet alleen dichters, ze leiden de geest ook af naar contemplatie en wijsheid. In de Bijbel kalmeerde koning Saul, gekweld door periodes van angst en melancholie, zichzelf wanneer David op de harp speelde (Samuel 1:16-23). ​​In sjamanistische tradities dienden het ritme van de trom en de gezamenlijke dans om het innerlijke en sociale evenwicht te herstellen.

De Renaissance en de symbolistische dichters, van Baudelaire tot Mallarmé, hebben kunst consequent tot een taal van het onzichtbare en van psychologische veerkracht gemaakt. De geschiedenis en mythologie wemelen van voorbeelden waarin kunst verzacht, herstelt of transcendeert. Deze verhalen weerspiegelen een universele antropologische intuïtie: kunst werkt in op lichaam en geest via emotie, ritme en symboliek.

De wetenschap bevestigt wat intuïtie al vermoedde. In 2019 verzamelde een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie over de rol van kunst bij het verbeteren van gezondheid en welzijn meer dan 3000 internationale studies en concludeerde dat kunst bijdraagt ​​aan de preventie, behandeling en beheersing van gezondheidsproblemen, met name psychische stoornissen. Het rapport toont effecten aan op emotionele regulatie, zelfrespect, stressvermindering en sociale inclusie. Wetenschappelijke literatuur heeft breed bevestigd dat het bezoeken van kunstmusea de stemming, het geheugen en het gevoel van verbondenheid verbetert. In een studie gepubliceerd in 2025 wijzen onderzoekers Anna Dadswell en Hilary Bungay erop dat kunst een katalysator wordt voor het verbinden van mantelzorgers en culturele gemeenschappen.

Je hebt nog 53,01% van dit artikel te lezen. De rest is gereserveerd voor abonnees.